เหตุผลที่พ่อแม่ในหลายประเทศของภูมิภาคนี้ยังขาดความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับ “เชื้อไวรัสโรต้า” จึงขาดการเตรียมตัวเพื่อปกป้องลูกน้อยให้รอดพ้นจากเชื้อไวรัสดังกล่าวนี้ได้ทันการณ์ สำหรับระบาดวิทยาของประเทศไทยนั้นพบว่าโรคอุจจาระร่วงจากไวรัสโรต้าได้ตลอดทั้งปี แต่จะพบเพิ่มมากขึ้นในช่วงที่อากาศเย็น คือเดือนตุลาคมถึงกุมภาพันธ์ของทุกปี และเป็นโอกาสอันดีที่ ดร.รูธ เอฟ. บิชอป ผู้พบเชื้อไวรัสโรต้า ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ปี 2554 ที่จัดขึ้น ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในวันที่ 25 มกราคม 2555 นี้ น่าสนใจแล้วใช่มั๊ยค่ะ
โรต้าไวรัส (Rotavirus)
โรคอุจจาระร่วงหรือที่มักเรียกกันว่า “โรคท้องร่วง” มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อ ทั้งที่เกิดจากแบคทีเรียต่างๆ เช่น ซาโมเนลล่า (Salmonella) วิบริโอ พาราฮีโมไลติคัส (Vibrio parahaemolyticus) ฯลฯ และไวรัส โรต้าไวรัส (Rotavirus) เป็นไวรัสชนิดหนึ่งที่มีขนาดเล็กมาก เมื่อส่องด้วยกล้องจุลทรรศน์ จะมีลักษณะเหมือน วงล้อ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดโรคท้องร่วงเฉียบพลัน โดยเฉพาะในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปี โดยอายุที่พบบ่อย คือ เด็กที่มีอายุ 6 เดือน ถึง 2 ปี สำหรับทารกแรกเกิดมีโอกาสพบเชื้อโรคนี้ในอุจจาระได้เช่นกัน แต่มักไม่มีอาการหรือมีอาการเพียงเล็กน้อย เนื่องจากได้รับการปกป้องและภูมิคุ้มกันจากมารดา โดยเฉพาะในทารกที่กินนมแม่ เพราะในน้ำนมแม่จะมีสารที่ช่วยปกป้องและยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อโรต้าไวรัสระยะฟักตัวประมาณ 24-48 ชั่วโมง ก่อนจะเกิดอาการ
การระบาดและการติดต่อของโรค
การระบาดของโรคท้องร่วงจากเชื้อโรต้าไวรัสนี้ สามารถพบได้ตลอดทั้งปี และพบมากขึ้นในช่วงเดือนตุลาคม-กุมภาพันธ์ของทุกปี การติดต่อเกิดจากเชื้อไวรัสเข้าสู่ปากโดยตรง โดยเชื้ออาจติดมากับมือ หรือของเล่นที่เปื้อนน้ำมูก น้ำลาย หรืออุจจาระของผู้ที่ติดเชื้อ เมื่อเด็กสัมผัสและเอามือเข้าปาก เชื้อโรคก็จะเข้าสู่ร่างกาย เนื่องจากเชื้อไวรัสชนิดนี้มีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างดี มีชีวิตได้นานหลายชั่วโมงบนมือคนเรา หลายๆ วันในพื้นผิวที่เป็นของแข็ง และ อยู่ได้นานเป็นสัปดาห์ในอุจจาระของคน การติดต่อจึงเกิดขึ้นได้ทั้งจากคนสู่คน จากการบริโภคอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนได้
อาการและอาการแสดง
เริ่มจากมีไข้และอาเจียน ประมาณ 1-2 วัน ต่อมาจะ เริ่มถ่ายอุจจาระเป็นน้ำหลายครั้ง โดยลักษณะของอุจจาระมักไม่มีมูกหรือเลือดปน หรืออาจมีมูกปนได้เล็กน้อย และอาจมีอาการหวัดร่วมด้วยได้ ในรายที่มีอาการรุนแรงถ่ายอุจจาระและอาเจียนมาก จะทำให้เกิดภาวะขาดน้ำได้ ควรสังเกต หากปากแห้ง กระหายน้ำ ปัสสาวะน้อยลง ควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน เพราะมีโอกาสช็อก ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจถึงแก่ชีวิตได้ หากอาการไม่รุนแรงจะหายได้เองภายใน 2-3 วัน หรืออย่างช้าไม่เกิน 1 สัปดาห์
การรักษา
การรักษาโรคท้องร่วงจากการติดเชื้อโรต้าไวรัสนั้น ในปัจจุบันยังไม่มียาหรือการรักษาโดยเฉพาะ ดังนั้นเมื่อมีอาการป่วยจากการติดเชื้อโรต้าไวรัส แพทย์จะให้การรักษาตามอาการที่สำคัญ ได้แก่
- ให้ยาลดไข้
- ให้ดื่มหรือจิบน้ำเกลือแร่ (ORS) หรือให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
- การปรับเปลี่ยนประเภทของอาหารและนม ให้เหมาะสม โดยเน้นอาหารจำพวกแป้ง หลีกเลี่ยงอาหารเส้นใยจำพวกผักและผลไม้ ลดอาหารแต่ละมื้อลง แต่เพิ่มจำนวนมื้อให้บ่อยขึ้น
- สำหรับเด็กที่ดื่มนมแม่นั้นไม่ต้องงดการให้นม แต่ในเด็กที่ดื่มนมผสมให้เจือจางครึ่งหนึ่ง โดยสลับกับดื่มน้ำเกลือแร่
การป้องกัน
การป้องกันโรคท้องร่วงจากโรต้าไวรัสที่สำคัญ คือ
- ล้างมือ ฟอกสบู่ให้สะอาดทุกครั้งก่อนปรุงอาหาร หลังเข้าห้องน้ำและเปลี่ยนผ้าอ้อม
- การดูแลทำความสะอาดสถานที่ ของเล่น ของใช้และภาชนะทุกชิ้น หลีกเลี่ยงการพาเด็กไปสถานที่แออัด
- ดูแลสุขอนามัย อาหารและดื่มน้ำที่สะอาด
- เมื่อบุตรหลานป่วยด้วยโรคท้องร่วง ควรรีบพาไปพบแพทย์ทันที
- การให้วัคซีนโรต้า ซึ่งสามารถลดความรุนแรงของโรค และช่วยลดโอกาสที่เด็กต้องนอนพักรักษาในโรงพยาบาลลงได้
ประเทศไทยในปัจจุบัน วัคซีนโรต้าเป็นชนิดรับประทาน โดยใช้หยอดทางปาก จำนวน 2 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อเด็กอายุ 2 เดือน และครั้งที่ 2 เมื่อเด็กอายุ 4 เดือน (วัคซีนชนิดนี้ต้องให้เร็วตามช่วงอายุ เนื่องจากเด็กเล็กมีโอกาสติดเชื้อได้เร็ว ในเด็กอายุ < 6 เดือน)
ความสำคัญของโรคนี้ คือ การดูแลอย่าให้ผู้ป่วยขาดน้ำจนถึงภาวะช็อก ถ้ายังสามารถดื่มน้ำได้ กินอาหารได้บ้างนิดๆ หน่อยๆ ก็เบาใจได้ค่ะ เพราะจะค่อยๆ ดีขึ้นเอง รู้อย่างนี้แล้ว อย่าตกใจ! ให้สังเกตอาการเบื้องต้น แต่ถ้าเมื่อไรที่ไม่สามารถกินอะไรได้เลย อาเจียน แล้วถ่ายไม่หยุด ต้องรีบพามาพบแพทย์ทันที เท่านี้โรคท้องร่วงจากไรต้าไวรัสก็อาจเป็นแค่เรื่องจิ๊บจิ๊บใช่มั๊ยค่ะ 
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น